KATEDRA KOMPOZYCJI

Nauka kom­po­zy­cji poja­wi­ła się po raz pierw­szy w war­szaw­skiej Szkole Muzyki i Sztuki Dramatycznej (1816), w któ­rej w 1821 roku wykła­dy z teo­rii kom­po­zy­cji muzycz­nej roz­po­czął Józef Elsner, będą­cy jed­no­cze­śnie rek­to­rem Instytutu Muzyki i Deklamacji tej szko­ły. W 1826 roku kom­po­zy­cji uczy­ło się już 11 osób, wśród nich Fryderyk Chopin. Absolwentami Szkoły byli wów­czas m.in.: Ignacy Dobrzyński, August Freyer, Tomasz Nidecki — zna­ni póź­niej­si kom­po­zy­to­rzy.

W 1863 r. z Instytutem Muzycznym, któ­re­go dyrek­to­rem został Apolinary Kątski, zaczął współ­pra­co­wać Stanisław Moniuszko, obej­mu­jąc kla­sę kon­tra­punk­tu i kom­po­zy­cji oraz har­mo­nii i instru­men­ta­cji. Dziesięć lat póź­niej (1872) roz­po­czął naucza­nie Władysław Żeleński (har­mo­nia i kon­tra­punkt), a od 1888 roku Zygmunt Noskowski (kon­tra­punkt, kom­po­zy­cja, orkie­stra) — wcze­śniej­szy absol­went (1863) tej­że uczel­ni.

Grono pro­fe­so­rów Instytutu nad­zo­ro­wa­ło mery­to­rycz­ną stro­nę naucza­nia, co sta­no­wi głów­ny cel pra­cy obec­nych katedr. Podobny do przy­szłych katedr cha­rak­ter nosi­ła Rada Pedagogiczna (Komitet Wykonawczy, Wydział Wykonawczy) Warszawskiego Instytutu Muzycznego (1888–1903), zaj­mu­ją­ca się wszyst­ki­mi kie­run­ka­mi kształ­ce­nia, wśród któ­rych Gustaw Rogulski (har­mo­nia, kon­tra­punkt) — uczeń Hectora Berlioza — repre­zen­to­wał dzie­dzi­nę kom­po­zy­cji.

W latach 90. XIX wie­ku Instytut mógł się poszczy­cić tak wybit­ny­mi absol­wen­ta­mi kom­po­zy­cji, jak: Henryk Melcer, Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (kom­po­zy­tor litew­ski), Mieczysław Karłowicz, Ludomir Różycki, Tadeusz Joteyko, Mieczysław Kazuro, Antoni Szałowski, Apolinary Szeluto.

W powo­ła­nym w 1919 roku Konserwatorium Muzycznym (dekret pod­pi­sa­li: Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski — jako pre­mier i Zenon Przesmycki “Miriam” — jako Minister Kultury i Sztuki) kla­sę kom­po­zy­cji pro­wa­dził (aż do śmier­ci w 1925) Roman Statkowski, a jego absol­wen­ta­mi byli, m.in.: Jan Maklakiewicz, Piotr Perkowski, Kazimierz Wiłkomirski, Jerzy Lefeld. Następnie kla­sę kom­po­zy­cji obję­li: Henryk Melcer, Piotr Rytel, Witold Maliszewski, Karol Szymanowski (przez krót­ki, ale zna­czą­cy, okres był dyrek­to­rem Konserwatorium, a potem rek­to­rem Wyższej Szkoły Muzycznej), Kazimierz Sikorski, Władysław Raczkowski, Ludomir Różycki. W gro­nie kom­po­zy­to­rów uczą­cych w Konserwatorium zna­leź­li się ponad­to: Jerzy Lefeld, Stanisław Kazuro, Stanisław Niewiadomski, Juliusz Wertheim, Michał Surzyński, Jan Maklakiewicz, Grzegorz Fitelberg, Eugeniusz Morawski, Kazimierz Wiłkomirski. Część z nich uczy­ła takich przed­mio­tów warsz­ta­tu kom­po­zy­tor­skie­go, jak: instru­men­ta­cja, kon­tra­punkt, czy­ta­nie par­ty­tur, instru­men­to­znaw­stwo. W sumie ta licz­na gru­pa sta­no­wi­ła trzon peda­go­gów kie­run­ku kom­po­zy­cja, decy­du­ją­cych o jego kształ­cie, a więc peł­nią­cych rolę obec­nej Katedry Kompozycji.

W wyni­ku reor­ga­ni­za­cji w 1932 r. w Państwowym Konserwatorium Muzycznym ukon­sty­tu­owa­na zosta­ła orga­ni­za­cja wydzia­ło­wa, w któ­rej Wydział I two­rzy­ły dwa kie­run­ki: kom­po­zy­cja i teo­ria muzy­ki, a peda­go­dzy wydzia­łu sta­no­wi­li jego Radę. Jej przed­sta­wi­cie­le wcho­dzi­li w skład Rady Naukowo-Artystycznej będą­cej naczel­ną wła­dzą całej uczel­ni. Rada Wydziału I była tym samym wyraź­nym poprzed­ni­kiem Katedry. Do gro­na absol­wen­tów kom­po­zy­cji w tym cza­sie nale­ża­ły 32 oso­by, w tym: Grażyna Bacewiczówna, Maria Dziewulska, Jan Ekier, Tomasz Kiesewetter, Stefan Kisielewski, Witold Lutosławski, Jan Adam Maklakiewicz, Artur Malawski, Andrzej Panufnik, Piotr Perkowski, Antoni Szałowski. Po II woj­nie świa­to­wej kom­po­zy­tor i peda­gog Stanisław Kazuro zor­ga­ni­zo­wał ponow­nie war­szaw­ską uczel­nię muzycz­ną, któ­ra w 1946 r. uzy­ska­ła mia­no Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej. Jej pierw­szym z czte­rech był Wydział Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. W 1957 r. po reor­ga­ni­za­cji PWSM ilość wydzia­łów wzro­sła do sze­ściu, a ponad­to powo­ła­no sze­reg katedr, w tym Katedrę Kompozycji kie­ro­wa­ną przez Tadeusza Szeligowskiego. W roku 1962 uczel­nia zyska­ła sta­tus aka­de­mic­ki, a imię oraz nazwę Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina — przy­ję­ła w 1979 roku. Od roku 2008 nosi nazwę Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina. Kierownikami Katedry (od chwi­li jej utwo­rze­nia w 1957) byli pro­fe­so­ro­wie:

Od 1 paź­dzier­ni­ka 2016 r. kie­row­ni­kiem Katedry jest prof. zw. dr hab. Paweł Łukaszewski.

Katedra Kompozycji sku­pia wybit­nych kom­po­zy­to­rów pol­skich, któ­rych dzia­łal­ność twór­cza zaowo­co­wa­ła licz­ny­mi suk­ce­sa­mi na are­nie mię­dzy­na­ro­do­wej. Członkowie Katedry Kompozycji zaj­mu­ją się pra­cą arty­stycz­ną, nauko­wą i dydak­tycz­ną, przy­go­to­wu­jąc przy­szłych twór­ców muzy­ki. Celem stu­diów jest zdo­by­cie przez stu­den­tów wszech­stron­ne­go zaso­bu wie­dzy i umie­jęt­no­ści z zakre­su warsz­ta­tu kom­po­zy­tor­skie­go, ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem współ­cze­snych tech­nik kom­po­zy­tor­skich. Katedra Kompozycji sta­no­wi teren pod­no­sze­nia kwa­li­fi­ka­cji jej człon­ków, dosko­na­le­nia metod naucza­nia, wymia­ny doświad­czeń arty­stycz­nych, peda­go­gicz­nych z inny­mi uczel­nia­mi i śro­do­wi­ska­mi arty­stycz­ny­mi oraz prac nauko­wo-badaw­czych w zakre­sie sze­ro­ko poję­tych metod kom­po­zy­cji, form wyra­zu muzy­ki tra­dy­cyj­nej oraz współ­cze­snej, w tym szcze­gól­nie pol­skiej. Katedra Kompozycji odpo­wie­dzial­na jest za gru­pę przed­mio­tów pro­wa­dzo­nych zarów­no na Wydziale I, jak i na innych Wydziałach, takich, jak: Kompozycja, Harmonia, Ćwiczenia z har­mo­nii, Kontrapunkt, Instrumentacja, Instrumentoznawstwo, Czytanie par­ty­tur, Współczesne tech­ni­ki kom­po­zy­tor­skie, Muzyka elek­tro­nicz­na. Od 1945 r. kla­sy kom­po­zy­cji pro­wa­dzi­li pro­fe­so­ro­wie: Tadeusz Szeligowski, Kazimierz Sikorski, Jan Maklakiewicz, Piotr Rytel, Bolesław Woytowicz, Piotr Perkowski, Tadeusz Baird, Andrzej Dobrowolski, Witold Rudziński, Tadeusz Paciorkiewicz, Włodzimierz Kotoński, Zbigniew Rudziński, Marian Borkowski, a obec­nie pro­wa­dzą je: Krzysztof Baculewski, Zbigniew Bagiński, Marcin Błażewicz, Aleksander Kościów, Paweł Łukaszewski i Stanisław Moryto. Od 1990 r. ramach Katedry Kompozycji dzia­ła powo­ła­ne przez Włodzimierza Kotońskiego Studio Muzyki Komputerowej. W 1999 r. z ini­cja­ty­wy Mariana Borkowskiego zosta­ły utwo­rzo­ne nastę­pu­ją­ce pra­cow­nie spe­cja­li­stycz­ne: Współczesnych Technik Kompozytorskich (kie­row­nik: Ignacy Zalewski), Instrumentacji i instru­men­to­znaw­stwa (Andrzej Karałow).

Od 1999 r., dzię­ki ini­cja­ty­wie Mariana Borkowskiego, odby­wa­ły się:

Katedra orga­ni­zu­je tak­że wykła­dy otwar­te z udzia­łem zapro­szo­nych gości z zagra­ni­cy (Japonia, Korea, USA, Kanada, Niemcy, Szwajcaria, Chile, Rumunia) i z kra­ju, w tym tak­że człon­ków Katedry Kompozycji, a tak­że sesje nauko­wo-arty­stycz­ne poświę­co­ne twór­czo­ści wybit­nych pol­skich i obcych kom­po­zy­to­rów (Kazimierz Sikorski — 1995, Franciszek Schubert — 1997, Feliks Nowowiejski — 1998, Piotr Perkowski — 2001, Witold Rudziński — 2003). W 2004 roku uro­czy­ście obcho­dzo­no 70-lecie uro­dzin prof. Mariana Borkowskiego. Z tej oka­zji odbył się tak­że Koncert Jubileuszowy „Profesorowi Borkowskiemu — Uczniowie”. W 2008 — Jubileusz 50-lecia pra­cy twór­czej i 40-lecia pra­cy peda­go­gicz­nej Profesora Mariana Borkowskiego. Katedra publi­ku­je mate­ria­ły z sesji, wyda­je książ­ki z zakre­su ana­li­zy muzy­ki współ­cze­snej, tech­nik kom­po­zy­tor­skich, este­ty­ki muzycz­nej, wyko­naw­stwa muzy­ki współ­cze­snej. Od 2000 r. siła­mi Katedry Kompozycji pro­wa­dzo­ne są dwu­let­nie Podyplomowe Studia Kompozycji (2000–2008 kie­row­nik prof. Marian Borkowski, od 2008 — kie­row­nik ad. dr hab. Alicja Gronau-Osińska). Obecnie w UMFC pra­cu­je ok. 30 kom­po­zy­to­rów, któ­rych życie i doro­bek uję­te zosta­ły w Almanachu Kompozytorów Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie (red. A. Gronau-Osińska). Ważnym spraw­dzia­nem roz­wo­ju talen­tu stu­diu­ją­cej mło­dzie­ży są Koncerty Kompozytorskie poszcze­gól­nych klas kom­po­zy­cji oraz dorocz­ny Koncert Muzyki Elektroakustycznej obej­mu­ją­cy pra­ce wyko­na­ne w Studio Muzyki Elektronicznej.

Członkowie Katedry Kompozycji

Pedagodzy współpracujący z Katedrą

Kontakt:

e-mail: kk1@chopin.edu.pl


ostatnia modyfikacja: 05/03/2019